معرفی کتاب انسان خردمند
محققین زیادی درباره تاریخ کهن بشر مطلب نوشته‌اند و هنوز هم تحقیقات برای کشف حقایق زندگی بشرِ کهن ادامه دارد. اما چرا انسان خردمند؟ دقیقا چیست که این اثر را از سایر آثار مشابه متمایز می‌کند و شخصیت‌هایی همچون بیل‌گیتس و باراک‌اوباما خواندن آن را توصیه می‌کنند، به بیش از ۳۰ زبان ترجمه می‌شود و مدت زیادی در لیست پرفروش‌ترین‌ها قرار می‌گیرد؟ برای پاسخ به این پرسش ها در این مطلب با معرفی کتاب انسان خردمند با ما همراه باشید.
درباره کتاب انسان خردمند
مسیر تاریخ را سه انقلاب مهم تعیین کردند: انقلاب شناختی(cognitive revolution)، در حدود ۷۰ هزار سال پیش اتفاق افتاد، که موتور تاریخ را روشن کرد. انقلاب کشاورزی(agricultural revolution)، حدود ۱۲ هزار سال قبل به این روند سرعت داد و انقلاب علمی(scientific revolution)، که همین ۵۰۰ سال پیش شروع شد و می‌تواند نقطه پایان تاریخ و آغازگر چیزی کاملا متفاوت باشد. موضوع این کتاب داستان تاثیر این انقلاب بر انسان و موجودات دیگری است که در کنار او زندگی می‌کنند.
در بخش انقلاب شناختی می‌فهمیم که ما، بخواهیم یا نخواهیم متعلق به خانواده بزرگ و شلوغ میمون‌ها هستیم. نزدیک‌ترین خویشاوندان ما شامپانزه‌ها گوریل‌ها و اورانگ‌اوتان‌ها هستند. شامپانزه‌ها به ما نزدیک‌تراند. همین ۶ میلیون سال پیش میمونی صاحب دو دختر شد که یکی از آن‌ها مادربزرگ شامپانزه‌ها شد و دیگری مادربزرگ ما. دیگر اینکه ما به این فکر عادت کرده‌ایم که تنها موجودات بشری هستیم، چون که گونه ما طی ده هزار سال اخیر به واقع تنها گونه بشری روی زمین بوده. اما این امکان وجود دارد که در آینده‌ای نه چندان دور با موجودات بشری سر و کار داشته باشیم که خردمند نیستند.
هم چنین بخوانید: معرفی کتاب غرور و تعصب اثر جین آستین
بهای تفکر و راه رفتن روی دو پا، نژاد آشپز، زبان، توانایی تخیل و افسانه پردازی، جوامع مرفه اولیه، پیدا شدن سر و کله ارواح، انقراض تنبل‌ها و مسئله بغرنج جنگ در جوامع خوراک‌جو، دیگر موضوعات شگفت‌انگیز این بخش هستند که نویسنده مفصلاً با قلم منحصر به فرد خود به آن‌ها پرداخته است.
در بخش انقلاب کشاورزی می‌خوانیم که چطور گندم، انسان خردمند را قانع به عوض کردن یک زندگی نسبتا خوب با یک زندگی بدتر می‌کند و بزرگترین فریب تاریخ شکل می‌گیرد، پیام دام تجمل‌گرایی برای ما چیست و قربانیان این انقلاب چه کسانی هستند، اهرام مصر چگونه و تحت چه نوع حکومتی ساخته شد، نظام‌های خیالی چطور زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داد و چرا تمام اعضای پارلمان ملکه الیزابت در سراسر حکومت ۴۵ ساله‌اش و همچنین تمام افسران ارتش و نیروی دریایی، قضات، وکلا، اسقف‌ها، کشیشان، پزشکان و جراحان، شهردارها، کلانترها، معلمان و دانشجویان، همه مرد بودند و آیا اصلاً در تاریخ عدالتی بوده یا نه.
زندگی کشاورزی در طی ده هزار سال بدون تغییر جدی ادامه یافت اما انقلاب علمی نقطه پایانی بر سکوتش گذاشت. دنیا خیلی سریع به دهکده کوچکی بدل شد و مقتضیات هر نقطه‌ای با سایر نقاط بر این جغرافیای یکپارچه، پیوند خورد. انسان‌خردمند اکنون در آستانه رسیدن به مقام خدایی است و آماده است تا نه تنها به جوانی جاودانی، بلکه به توانایی آفرینش و نابودگری برسد. در این قسمت هم به مقوله‌هایی همچون پیوند علم و امپراطوری، کیش سرمایه‌داری، صنعت، انقلاب دائمی و فرجام انسان خردمند پرداخته شده است.
هم چنین بخوانید: کتاب زندگی خوب، ۳۰ گام فلسفی برای کمال بخشیدن به هنر زیستن
برشی از کتاب
اما باید مراقب باشیم که در مورد مردم آچه زود قضاوت نکنیم. مردم شناسانی که سال‌ها با آن‌ها زندگی کردند، گزارش می‌دهند که خشونت میان افراد بالغ بسیار نادر بود. هم زن‌ها و مردها آزاد بودند که به خواست خود شریک زندگی‌شان را عوض کنند. این مردم همیشه خندان بودند. رهبری سلسله مراتبی نداشتند و عموماً از آدم‌های سلطه جو، اجتناب می‌کردند. با آن که اموال اندکی داشتند، بسیار سخاوتمند بودند و حرص مقام و ثروت نداشتند. برای آن‌ها ارزشمند‌ترین چیزها در زندگی، روابط اجتماعی خوب و دوستی های عمیق بود. نظر آن‌ها درباره کشتن کودکان و بیماران و سالخوردگان مثل همان نظری است که بسیاری از مردم امروزه راجع به سقط جنین و قتل از روی ترحم( اَتانازی) دارند. شایان ذکر است که مردم آچه را کشاورزان پاراگوئه تحت تعقیب قرار می‌دادند و بی‌رحمانه می‌کشتند. احتمالاً ضرورت فرار از دشمن مردم آچه را مجبور می‌کرد تا نسبت به افرادی که ممکن بود برای گروه دست و پاگیر شوند، موضعی فوق‌العاده خشن اتخاذ کنند. حقیقت این است که جامعه آچه مثل هر جامعه بشری دیگری بسیار پیچیده بود. باید برحذر باشیم از اینکه این جامعه را بر مبنای یک شناخت سطحی، اهریمنی یا کمال مطلوب قلمداد کنیم. مردم آچه نه اهریمن بودند نه فرشته- انسان بودند. همان‌گونه که شکارگران – خوراک‌جویان باستانی انسان بودند.
درباره نویسنده
دکترنوح هراری، از دانشگاه آکسفورد، دکترای تاریخ دارد. در سال ۲۰۱۲ جایزه سالانه پولانسکی را جهت وارد کردن خلاقیت در علوم انسانی، از آن خود کرد.
تحقیقات او بر سوالات فراگیری تمرکز دارند:
چه رابطه‌ای میان تاریخ و زیست‌شناسی وجود دارد؟
آیا عدالتی در تاریخ هست؟
آیا انسان‌ها با افشای حقایق تاریخی، خوشبخت‌تر شده‌اند؟
آیا شما کتاب انسان خردمند را مطالعه کرده اید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
